Trong các giao dịch mua bán nhà đất, trường hợp tài sản có liên quan đến di chúc của người đã mất là tình huống khá phổ biến. Tuy nhiên, nếu không kiểm tra kỹ tính pháp lý của di chúc và quyền định đoạt tài sản, việc đặt cọc nhà đất liên quan đến di chúc có thể dẫn đến tranh chấp, thậm chí hợp đồng đặt cọc bị tuyên vô hiệu. Bài viết dưới đây sẽ phân tích những vấn đề pháp lý quan trọng cần lưu ý trước khi đặt cọc trong trường hợp này.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng ở những địa chỉ nào? Khám phá các địa chỉ công chứng tại các khu vực trung tâm Hà Nội
1. Đặt cọc nhà đất liên quan đến di chúc là gì?
1.1. Khái niệm di chúc theo pháp luật
Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Di chúc có thể:
-
Di chúc bằng văn bản
-
Di chúc miệng (trong trường hợp đặc biệt)
1.2. Nhà đất liên quan đến di chúc
Nhà đất liên quan đến di chúc là trường hợp:
-
Chủ sử dụng đất đã chết
-
Có di chúc để lại quyền sử dụng đất cho một hoặc nhiều người
-
Việc thừa kế chưa hoặc đang được thực hiện
👉 Đây là tiền đề phát sinh rủi ro khi đặt cọc nhà đất liên quan đến di chúc.
2. Căn cứ pháp lý khi đặt cọc nhà đất liên quan đến di chúc
2.1. Quy định về hiệu lực của di chúc
Theo Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc có hiệu lực kể từ thời điểm mở thừa kế.
Tuy nhiên, di chúc chỉ phát sinh hiệu lực khi hợp pháp.
2.2. Quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc
Theo Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015, một số người vẫn được hưởng di sản dù không được chỉ định trong di chúc, như:
-
Con chưa thành niên
-
Cha, mẹ
-
Vợ, chồng
-
Con thành niên không có khả năng lao động
👉 Đây là nguyên nhân thường dẫn đến tranh chấp.
2.3. Quy định về đặt cọc theo Bộ luật Dân sự
Theo Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015, đặt cọc là biện pháp bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng uy tín tại Hà Nội, đảm bảo đúng pháp luật

3. Những rủi ro pháp lý khi đặt cọc nhà đất liên quan đến di chúc
3.1. Di chúc không hợp pháp
Di chúc có thể:
-
Không có công chứng/chứng thực trong trường hợp bắt buộc
-
Người lập di chúc không minh mẫn
-
Vi phạm hình thức theo Điều 630 BLDS 2015
3.2. Chưa xác định rõ người có quyền định đoạt tài sản
Người được chỉ định trong di chúc:
-
Chưa làm thủ tục khai nhận di sản
-
Chưa đứng tên trên Giấy chứng nhận
👉 Có thể chưa đủ điều kiện chuyển nhượng theo Điều 168 Luật Đất đai 2013.
4. Ai có quyền ký hợp đồng đặt cọc nhà đất liên quan đến di chúc?
4.1. Trường hợp di chúc chỉ định một người thừa kế
Nếu:
-
Di chúc hợp pháp
-
Không có người thừa kế bắt buộc
👉 Người được chỉ định có thể ký hợp đồng đặt cọc, nhưng vẫn nên công chứng.
4.2. Trường hợp nhiều người thừa kế
Nếu di chúc chia cho nhiều người:
-
Tất cả người thừa kế phải cùng ký
-
Hoặc có văn bản ủy quyền hợp pháp
👉 Thiếu chữ ký sẽ làm hợp đồng đặt cọc có nguy cơ vô hiệu.
5. Trách nhiệm hoàn trả tiền cọc khi không thực hiện được giao dịch trong việc đặt cọc nhà đất liên quan đến di chúc
5.1. Trường hợp hợp đồng đặt cọc vô hiệu
Theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015:
Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
👉 Không áp dụng phạt cọc.
5.2. Trường hợp vi phạm cam kết
Nếu người nhận cọc:
-
Biết rõ di chúc đang tranh chấp
-
Vẫn cam kết bán
👉 Có thể phải bồi thường thiệt hại.
>>> Xem thêm: Thủ tục công chứng mua bán ô tô có thật sự bắt buộc không?

6. Ví dụ minh họa thực tế về việc đặt cọc nhà đất liên quan đến di chúc
6.1. Ví dụ hợp đồng đặt cọc bị vô hiệu
Anh A đặt cọc mua đất theo di chúc của ông B.
Sau đó, con chưa thành niên của ông B khởi kiện yêu cầu chia di sản.
👉 Tòa án tuyên hợp đồng đặt cọc vô hiệu, anh A được hoàn tiền cọc.
6.2. Ví dụ giao dịch an toàn
Bà C được hưởng đất theo di chúc hợp pháp, không có người thừa kế bắt buộc.
Bà C đã khai nhận di sản và đứng tên trên sổ đỏ.
👉 Việc đặt cọc mua bán hợp pháp, ít rủi ro.
7. Kinh nghiệm an toàn khi đặt cọc nhà đất liên quan đến di chúc
-
Kiểm tra tính hợp pháp của di chúc
-
Xác định có người thừa kế bắt buộc hay không
-
Yêu cầu hoàn tất thủ tục khai nhận di sản
-
Ghi rõ điều kiện hoàn trả cọc trong hợp đồng
-
Tham vấn luật sư trước khi đặt cọc
>>> Xem thêm: Sao y bản chính là gì? Được sử dụng trong bao lâu?
Kết luận
Đặt cọc nhà đất liên quan đến di chúc là giao dịch tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không kiểm tra kỹ yếu tố thừa kế. Việc nắm rõ quy định pháp luật, xác định đúng chủ thể có quyền định đoạt và soạn thảo hợp đồng chặt chẽ là yếu tố then chốt giúp hạn chế tranh chấp và bảo vệ quyền lợi của bên mua.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Hướng dẫn thực hiện thủ tục ly hôn thuận tình theo quy định mới nhất
>>> Thủ tục công chứng giấy ủy quyền nhận tiền thực hiện như thế nào?
>>> Công chứng thỏa thuận chia thừa kế thực hiện như thế nào?
>>> Có nên công chứng hợp đồng đặt cọc khi đất đang chờ phân chia di sản?
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Đường dây nóng: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com












