Bên cho ở nhờ chết: Hợp đồng có còn hiệu lực không?
Trong quan hệ dân sự, việc cho ở nhờ nhà, đất diễn ra rất phổ biến, nhất là giữa người thân, bạn bè hoặc hàng xóm láng giềng. Tuy nhiên, một vấn đề pháp lý thường gây tranh cãi là: Nếu bên cho ở nhờ chết thì hiệu lực hợp đồng ở nhờ có còn hay không?.
Bài viết này sẽ phân tích rõ quy định pháp luật hiện hành (Bộ luật Dân sự 2015), đồng thời đưa ra ví dụ minh họa thực tế để bạn đọc hiểu rõ hơn cách xử lý trong tình huống này.
1. Cơ sở pháp lý điều chỉnh hiệu lực hợp đồng ở nhờ
Theo Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng mượn tài sản được định nghĩa như sau:
“Hợp đồng mượn tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn để sử dụng không phải trả tiền; khi hết thời hạn mượn hoặc mục đích mượn đã đạt được, bên mượn phải trả lại tài sản.”
Từ quy định trên có thể thấy:
Hợp đồng ở nhờ được coi là một dạng hợp đồng mượn tài sản.
Việc cho ở nhờ có thể có thời hạn hoặc không thời hạn.
Bên cho ở nhờ có quyền đòi lại tài sản khi hết hạn hoặc khi cần thiết theo quy định tại Điều 499 Bộ luật Dân sự 2015.
Như vậy, hiệu lực hợp đồng ở nhờ phụ thuộc nhiều vào thỏa thuận ban đầu cũng như tình trạng pháp lý của tài sản khi bên cho ở nhờ chết.
2. Khi bên cho ở nhờ chết: Hiệu lực hợp đồng ở nhờ ra sao?
Căn cứ vào Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015 về việc thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại, có thể phân chia thành hai trường hợp:
2.1. Hợp đồng ở nhờ có thời hạn
Nếu hợp đồng ở nhờ có thời hạn rõ ràng, thì khi bên cho ở nhờ chết, người thừa kế có trách nhiệm tiếp tục tôn trọng hợp đồng cho đến khi hết thời hạn.
Người ở nhờ không bị buộc rời đi trước thời hạn, trừ khi có vi phạm nghĩa vụ (gây hư hỏng, sử dụng sai mục đích…).
2.2. Hợp đồng ở nhờ không có thời hạn
Nếu hợp đồng không xác định thời hạn, người thừa kế có quyền yêu cầu chấm dứt hợp đồng ở nhờ và đòi lại tài sản.
Tuy nhiên, theo nguyên tắc thiện chí trong quan hệ dân sự, việc chấm dứt phải có thông báo trước một thời gian hợp lý, để bên ở nhờ có thời gian sắp xếp.
>>> Xem thêm: Chuyên viên tư vấn tận tâm cùng Dịch vụ sổ đỏ.
3. Ví dụ minh họa về hiệu lực hợp đồng ở nhờ khi bên cho ở nhờ chết
Ví dụ: Ông A cho cháu trai B ở nhờ trên mảnh đất của mình để tiện đi học, có lập giấy tay xác nhận thời hạn 3 năm. Sau 1 năm, ông A mất, mảnh đất được để lại cho con là C theo di chúc.
Trong trường hợp này, hợp đồng ở nhờ vẫn còn hiệu lực, B vẫn có quyền ở thêm 2 năm theo đúng thỏa thuận.
C với tư cách là người thừa kế tài sản có nghĩa vụ tôn trọng hợp đồng mà ông A đã ký kết. Nếu C muốn chấm dứt trước hạn, phải thỏa thuận với B hoặc có căn cứ pháp luật rõ ràng.
Ngược lại, nếu ông A chỉ nói miệng cho B ở nhờ mà không có thời hạn cụ thể, khi ông A chết, C hoàn toàn có quyền yêu cầu B dọn đi, miễn là có thông báo hợp lý.
4. Lời khuyên để tránh tranh chấp về hiệu lực hợp đồng ở nhờ
Để hạn chế rủi ro pháp lý khi bên cho ở nhờ chết, các bên nên:
Lập hợp đồng ở nhờ bằng văn bản, ghi rõ thời hạn, quyền và nghĩa vụ.
Nếu có thể, công chứng hoặc chứng thực để tăng giá trị pháp lý.
Thỏa thuận rõ ràng về quyền và nghĩa vụ trong trường hợp bên cho ở nhờ qua đời.
>>> Xem thêm: Vì sao mọi giao dịch quan trọng đều cần Công chứng?
Kết luận
Khi bên cho ở nhờ chết, hiệu lực hợp đồng ở nhờ không tự động chấm dứt mà phụ thuộc vào việc hợp đồng có thời hạn hay không. Nếu có thời hạn thì người thừa kế phải tôn trọng, nếu không có thời hạn thì người thừa kế có thể yêu cầu chấm dứt. Để đảm bảo quyền lợi của cả hai bên và tránh tranh chấp, việc lập hợp đồng ở nhờ rõ ràng, có chứng cứ pháp lý là vô cùng cần thiết.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
