Ký hợp đồng miệng: có được pháp luật công nhận hay không?
Không ít người lao động bắt đầu công việc chỉ bằng lời hứa, sự thỏa thuận miệng hoặc cam kết bằng tin nhắn mà không có bất kỳ hợp đồng nào bằng văn bản. Điều này khiến nhiều người băn khoăn liệu hợp đồng lao động miệng có được pháp luật công nhận hay không, và nếu phát sinh tranh chấp thì quyền lợi của họ có được bảo vệ? Trong thực tế, nhiều vụ việc người lao động bị mất trắng lương, bị chấm dứt đột ngột hoặc không được đóng bảo hiểm vì không có hợp đồng giấy tờ rõ ràng. Việc hiểu đúng quy định pháp luật là cách duy nhất để bảo vệ quyền lợi của mình.
1. Pháp luật quy định thế nào về hình thức hợp đồng lao động?
Theo “Điều 14 Bộ luật Lao động 2019”, hợp đồng lao động có thể được giao kết bằng:
Văn bản;
Dữ liệu điện tử;
Lời nói (chỉ áp dụng với hợp đồng có thời hạn dưới 01 tháng).
Như vậy, pháp luật thừa nhận hợp đồng lao động miệng, nhưng chỉ trong giới hạn nhất định. Doanh nghiệp phải tuân thủ điều kiện về thời hạn và phải chứng minh đã giao kết hợp đồng hợp pháp khi có tranh chấp.
2. Khi nào hợp đồng lao động miệng được công nhận?
2.1. Hợp đồng có thời hạn dưới 01 tháng
Pháp luật cho phép hai bên giao kết bằng lời nói trong trường hợp này. Dù không có giấy tờ, hợp đồng vẫn phát sinh đầy đủ quyền và nghĩa vụ như trả lương, đảm bảo an toàn lao động, tuân thủ thời giờ làm việc, nghỉ ngơi…
2.2. Khi có đủ chứng cứ về việc đã giao kết và thực tế làm việc
Ngay cả khi không thuộc trường hợp được ký miệng, nếu hai bên thực tế có quan hệ lao động, tòa án vẫn có thể công nhận hợp đồng dựa trên:
Tin nhắn giao việc, giao ca;
Bảng chấm công;
Video làm việc;
Phiếu lương, chuyển khoản lương;
Email trao đổi công việc;
Lời khai của nhân chứng.
Theo “Điều 13 Bộ luật Lao động 2019”, chỉ cần có thỏa thuận về việc làm có trả lương thì đã hình thành quan hệ lao động, dù có hay không có hợp đồng văn bản.
3. Những trường hợp không được ký hợp đồng miệng
Theo “Điều 14.2 Bộ luật Lao động 2019”, các trường hợp bắt buộc phải ký bằng văn bản, không được ký miệng, gồm:
Hợp đồng có thời hạn từ 01 tháng trở lên;
Hợp đồng liên quan đến lao động chưa thành niên;
Hợp đồng với người quản lý doanh nghiệp;
Các trường hợp pháp luật chuyên ngành yêu cầu bằng văn bản.
Nếu doanh nghiệp cố ý không ký hợp đồng văn bản trong các trường hợp này, đây là hành vi vi phạm và có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP.
5. Người lao động cần làm gì để bảo vệ quyền lợi khi chỉ có hợp đồng miệng?
5.1. Giữ lại toàn bộ chứng cứ thể hiện việc đã làm việc
Bao gồm:
Tin nhắn phân công ca;
Hình ảnh tại nơi làm việc;
Giấy tờ nhận lương;
Biên lai chuyển khoản;
Thẻ ra vào công ty.
>>> Xem thêm: 5 bước cơ bản khi làm thủ tục vớidịch vụ sổ đỏ chuyên nghiệp
5.2. Yêu cầu ký hợp đồng lao động bằng văn bản
Theo “Điều 16 Bộ luật Lao động 2019”, người sử dụng lao động phải ký hợp đồng với người lao động trước khi bắt đầu làm việc, trừ trường hợp dưới 01 tháng. Nếu doanh nghiệp chây ì, người lao động có thể gửi yêu cầu bằng văn bản hoặc nhờ công đoàn hỗ trợ.
5.3. Khiếu nại nếu doanh nghiệp cố tình né tránh ký hợp đồng
Người lao động có quyền khiếu nại lên:
Ban giám đốc công ty;
Thanh tra Sở Lao động;
Hoặc nhờ hòa giải viên lao động hỗ trợ.
5.4. Khởi kiện khi bị xâm phạm quyền lợi
Nếu bị chấm dứt đột ngột, không trả lương hoặc không đóng BHXH, người lao động có thể yêu cầu tòa án công nhận quan hệ lao động dựa trên chứng cứ thực tế.
6. Kết luận
Dù pháp luật có công nhận hợp đồng lao động miệng trong một số trường hợp, nhưng đây là hình thức ẩn chứa nhiều rủi ro cho người lao động. Để đảm bảo an toàn pháp lý và quyền lợi dài hạn, người lao động nên yêu cầu ký hợp đồng bằng văn bản ngay khi bắt đầu công việc. Khi có tranh chấp, việc thu thập chứng cứ và hiểu đúng quy định sẽ giúp người lao động bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
