Hợp đồng tặng cho tài sản có giá trị không nếu không lập thành văn bản?
Trong thực tế, nhiều cá nhân khi thực hiện việc tặng cho tài sản như tiền mặt, xe máy, nhà đất, thường không lập hợp đồng bằng văn bản mà chỉ trao tay hoặc thỏa thuận miệng. Vậy trong trường hợp này, hợp đồng tặng cho tài sản có giá trị pháp lý hay không? Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ căn cứ pháp luật, các trường hợp cần lập văn bản và những rủi ro nếu không tuân thủ đúng quy định.
>>> Xem thêm: Sự khác biệt giữa công chứng tư nhân và văn phòng công chứng nhà nước là gì?
1. Hợp đồng tặng cho tài sản là gì?
Theo Điều 457 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng tặng cho tài sản là sự thỏa thuận giữa bên tặng và bên được tặng, theo đó bên tặng giao tài sản cho bên kia mà không yêu cầu đền bù. Hợp đồng có thể được thực hiện ngay hoặc là cam kết tặng cho trong tương lai.
Ví dụ: Ông X nói miệng rằng sẽ tặng lại chiếc xe máy cho cháu là anh Y. Nếu sau đó ông X giao xe, thì có thể được coi là hợp đồng tặng cho đã hoàn thành, dù không có văn bản.
2. Có bắt buộc lập hợp đồng tặng cho tài sản bằng văn bản không?
Trường hợp không bắt buộc lập thành văn bản
Căn cứ khoản 1 Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015, nếu tài sản không phải đăng ký quyền sở hữu (ví dụ như điện thoại, xe đạp, tiền mặt…), thì hợp đồng tặng cho tài sản có thể được thể hiện bằng lời nói hoặc hành vi cụ thể. Khi tài sản được chuyển giao, hợp đồng có hiệu lực pháp lý.
Ví dụ: Chị A tặng cho bạn là chị B một chiếc túi xách trị giá 5 triệu đồng bằng cách đưa tận tay. Việc này không bắt buộc phải lập hợp đồng bằng văn bản nhưng vẫn có hiệu lực nếu có căn cứ chứng minh tài sản đã được giao.
Trường hợp bắt buộc lập thành văn bản
Theo khoản 2 Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015, nếu tài sản thuộc diện phải đăng ký quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng (ví dụ: nhà đất, ô tô, xe máy…), thì hợp đồng tặng cho tài sản bắt buộc phải lập thành văn bản. Ngoài ra, một số tài sản như nhà đất còn yêu cầu công chứng hoặc chứng thực để hợp đồng có hiệu lực.
Ví dụ: Ông H muốn tặng cho con trai một căn nhà ở Hà Nội. Theo quy định, hợp đồng này phải lập thành văn bản và được công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng. Nếu chỉ nói miệng hoặc viết tay không công chứng thì hợp đồng không có giá trị pháp lý và sẽ bị tuyên vô hiệu nếu xảy ra tranh chấp.
>>> Xem thêm: Cơ sở pháp lý nào bảo đảm quyền từ chối công chứng của tổ chức cung cấp dịch vụ công chứng?
3. Hậu quả pháp lý nếu không lập hợp đồng tặng cho tài sản bằng văn bản khi pháp luật yêu cầu
Hợp đồng có thể bị vô hiệu
Căn cứ Điều 117 và Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015, một giao dịch dân sự không tuân thủ đúng hình thức bắt buộc sẽ bị coi là vô hiệu. Nghĩa là, nếu hợp đồng tặng cho nhà đất không lập thành văn bản và không công chứng thì hợp đồng đó không được công nhận, các quyền lợi phát sinh cũng không được pháp luật bảo vệ.
Không thể thực hiện sang tên tài sản
Với các tài sản cần đăng ký quyền sở hữu như nhà, đất, ô tô…, nếu không có hợp đồng hợp lệ, bên được tặng sẽ không thể thực hiện thủ tục sang tên. Việc sở hữu trên thực tế sẽ không được pháp luật công nhận.
Có nguy cơ bị người tặng đòi lại tài sản
Trong trường hợp chưa lập hợp đồng hợp pháp hoặc chưa hoàn tất thủ tục chuyển quyền sở hữu, người tặng có thể thay đổi ý định và đòi lại tài sản. Điều này thường xảy ra khi chỉ có lời hứa miệng hoặc giấy viết tay không có chứng thực.
Ví dụ: Bà M hứa sẽ tặng cho cháu một mảnh đất và viết tay một giấy tặng cho. Nhưng sau đó, bà M đổi ý không tặng nữa. Vì giấy viết tay không công chứng và chưa làm thủ tục sang tên nên hợp đồng này không có giá trị và bà M có quyền không thực hiện.
>>> Xem thêm: Thủ tục xin cấp sổ đỏ cần đáp ứng các điều kiện pháp lý nào để được cấp Giấy chứng nhận?
4. Những trường hợp hợp đồng tặng cho tài sản bằng miệng vẫn được công nhận
Không phải mọi hợp đồng tặng cho tài sản không lập văn bản đều vô hiệu. Trường hợp tài sản đã được chuyển giao thực tế và không thuộc loại tài sản bắt buộc đăng ký, thì giao dịch vẫn được coi là hợp pháp.
Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét các yếu tố như:
Tài sản có giá trị lớn hay nhỏ Tài sản đã được chuyển giao chưa Có nhân chứng hay tài liệu xác nhận việc tặng cho hay không
Ví dụ: Ông Q cho cháu một chiếc xe máy đã sang tên, dù không có hợp đồng tặng cho. Nhưng có hóa đơn chuyển nhượng và biên nhận đăng ký sang tên thì hành vi tặng cho vẫn được coi là hợp pháp.
Việc xác lập hợp đồng tặng cho tài sản cần tuân thủ quy định pháp luật về hình thức. Trong nhiều trường hợp, việc lập hợp đồng bằng văn bản, công chứng và đăng ký quyền sở hữu là điều kiện bắt buộc để hợp đồng có hiệu lực. Nếu không thực hiện đúng, các quyền lợi phát sinh từ hợp đồng có thể không được công nhận, gây rủi ro lớn cho cả bên tặng và bên nhận. Do đó, để tránh tranh chấp và bảo vệ quyền lợi, các bên nên lập hợp đồng rõ ràng và thực hiện đầy đủ thủ tục pháp lý cần thiết.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
