Trong thực tế, nhiều giao dịch hợp đồng vay tài sản được lập bằng văn bản, có chữ ký của các bên nhưng sau một thời gian lại bị thất lạc, mất mát do sơ suất hoặc lý do khách quan. Vậy khi hợp đồng vay tài sản bị thất lạc, quyền lợi của các bên được xử lý như thế nào? Có thể đòi lại tài sản hoặc kiện ra tòa khi không còn bản hợp đồng gốc hay không? Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể theo pháp luật Việt Nam hiện hành.
>>> Xem thêm: Công chứng viên tại văn phòng công chứng có quyền từ chối công chứng trong trường hợp nào?
1. Hợp đồng vay tài sản là gì?
Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay, khi đến hạn, bên vay phải hoàn trả tài sản cùng loại, đúng số lượng và chất lượng, có thể kèm theo lãi hoặc không lãi tùy theo thỏa thuận.
Tài sản được vay có thể là tiền, vật tiêu dùng, vật đặc định… Trong đó, hợp đồng vay tài sản có thể lập thành văn bản hoặc được xác lập bằng lời nói nếu không thuộc trường hợp pháp luật yêu cầu phải lập thành văn bản.
Ví dụ minh họa: Anh A cho bạn là anh B vay 300 triệu đồng trong 1 năm, có lập hợp đồng viết tay ghi rõ số tiền, thời gian trả và có chữ ký của hai bên. Sau một thời gian, anh A làm thất lạc bản hợp đồng này. Đây là trường hợp hợp đồng vay tài sản bị thất lạc cần xem xét về cách xử lý.
2. Hợp đồng vay tài sản bị thất lạc có còn hiệu lực không?
Hợp đồng vẫn có giá trị nếu được xác lập hợp pháp
Theo nguyên tắc của pháp luật dân sự, một hợp đồng hợp pháp đã được giao kết thì vẫn có giá trị pháp lý, dù bản hợp đồng giấy có bị mất. Điều này được hiểu rằng, bản hợp đồng là phương tiện chứng minh giao dịch, nhưng không phải là điều kiện duy nhất để công nhận giao dịch đó.
>>> Xem thêm: Có nên áp dụng mô hình tự động hóa cho dịch vụ công chứng trong thời đại chuyển đổi số không?
Tuy nhiên, khi xảy ra tranh chấp, việc mất hợp đồng sẽ gây khó khăn cho bên khởi kiện trong việc chứng minh nội dung thỏa thuận và nghĩa vụ thực hiện hợp đồng.
Có thể dùng các chứng cứ khác để chứng minh
Khoản 5 Điều 95 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định: “Chứng cứ được thu thập bằng lời khai, tài liệu, vật chứng, bản ghi âm, ghi hình, dữ liệu điện tử, kết luận giám định, biên bản xác minh và các nguồn hợp pháp khác.”
Do đó, nếu hợp đồng vay tài sản bị thất lạc, bên khởi kiện có thể sử dụng các tài liệu thay thế như:
Tin nhắn, email, ghi âm thỏa thuận vay Sao kê ngân hàng thể hiện dòng tiền Lời làm chứng của bên thứ ba Tài liệu photo, bản scan, bản thảo
Tòa án có thể chấp nhận các chứng cứ này nếu đủ cơ sở chứng minh có tồn tại hợp đồng vay tài sản.
Ví dụ minh họa: Anh C cho chị D vay 500 triệu đồng, có chuyển khoản qua ngân hàng với nội dung “cho vay – trả sau 6 tháng”. Sau đó anh C mất hợp đồng gốc. Anh vẫn có thể khởi kiện và sử dụng sao kê ngân hàng cùng tin nhắn trao đổi để chứng minh giao dịch vay.
3. Cần làm gì khi hợp đồng vay tài sản bị thất lạc?
Tìm lại hợp đồng từ các bên liên quan
Nếu hợp đồng có nhiều bản hoặc bên vay vẫn giữ một bản, bên cho vay có thể đề nghị cung cấp lại bản sao hoặc xác nhận lại nội dung đã ký kết.
Hai bên có thể lập một văn bản xác nhận lại khoản vay, trong đó ghi rõ thời điểm vay, số tiền, thời hạn và lãi suất (nếu có). Văn bản này có thể được công chứng để tăng tính pháp lý.
Nếu bên vay từ chối xác nhận, bên cho vay cần chuẩn bị các chứng cứ khác để đảm bảo quyền lợi trong trường hợp khởi kiện.
Gửi văn bản yêu cầu thanh toán trước khi khởi kiện
Theo quy định của pháp luật dân sự, trước khi khởi kiện, bên cho vay nên gửi văn bản yêu cầu thanh toán (kèm theo chứng cứ) tới bên vay. Nếu sau một thời gian hợp lý mà không nhận được phản hồi, có thể tiến hành thủ tục khởi kiện tại tòa án.
4. Có thể khởi kiện khi không còn hợp đồng vay gốc không?
Câu trả lời là có, nhưng cần có chứng cứ thay thế đủ sức thuyết phục.
Tòa án sẽ xem xét toàn diện hồ sơ chứng cứ, bao gồm lời khai, hành vi thực tế của các bên, lịch sử giao dịch ngân hàng, ghi âm, tin nhắn, người làm chứng… để xác định có tồn tại hợp đồng vay tài sản hay không và nghĩa vụ trả nợ của bên vay.
Theo khoản 1 Điều 91 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, nghĩa vụ chứng minh thuộc về bên yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền lợi của mình, do đó bên cho vay phải chủ động chuẩn bị tài liệu đầy đủ.
Hợp đồng vay tài sản là giao dịch dân sự phổ biến nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được lưu trữ và bảo quản kỹ lưỡng. Trong trường hợp hợp đồng vay tài sản bị thất lạc, các bên vẫn có thể bảo vệ quyền lợi của mình nếu có đủ chứng cứ thay thế phù hợp theo quy định của pháp luật.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
