Phân chia tài sản chung vợ chồng bằng hợp đồng chia tách nhà đất có cần công chứng?
Phân chia tài sản chung của vợ chồng, đặc biệt là nhà đất, là vấn đề pháp lý quan trọng thường phát sinh khi hai bên thỏa thuận phân chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân hoặc khi ly hôn. Vậy việc chia tài sản vợ chồng công chứng có bắt buộc hay không? Khi nào cần công chứng hợp đồng chia tách nhà đất? Bài viết này sẽ giải thích chi tiết theo quy định pháp luật Việt Nam, kèm ví dụ minh họa thực tế để bạn đọc dễ hiểu và áp dụng.
1. Quy định pháp luật về chia tài sản vợ chồng công chứng
1.1 Tài sản chung vợ chồng theo Luật Hôn nhân và Gia đình
Theo Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản được hình thành trong thời kỳ hôn nhân là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp được xác định là tài sản riêng.
“Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình và thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.”
1.2 Chia tài sản vợ chồng có bắt buộc công chứng không?
Theo Điều 38 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, vợ chồng có quyền thỏa thuận phân chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân. Thỏa thuận này phải được lập thành văn bản và được công chứng nếu có bất động sản. Cụ thể:
“Việc chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân phải được lập thành văn bản. Văn bản thỏa thuận chia tài sản chung của vợ chồng về bất động sản có hiệu lực khi được công chứng…”
Như vậy, nếu tài sản là nhà đất thì bắt buộc phải công chứng thỏa thuận chia tài sản để có hiệu lực pháp luật.
2. Điều kiện và hồ sơ chia tài sản vợ chồng công chứng
2.1 Điều kiện về tài sản nhà đất
Tài sản phải thuộc quyền sử dụng chung hợp pháp của vợ chồng.
Không có tranh chấp, không bị kê biên để thi hành án.
Phù hợp với quy hoạch sử dụng đất của địa phương.
2.2 Hồ sơ công chứng chia tài sản vợ chồng
Khi thực hiện chia tài sản vợ chồng công chứng, các bên cần chuẩn bị:
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) bản gốc.
CMND/CCCD, sổ hộ khẩu của vợ và chồng.
Đăng ký kết hôn.
Bản vẽ hiện trạng (nếu chia tách thành nhiều thửa).
Văn bản dự thảo thỏa thuận chia tài sản (công chứng viên sẽ hỗ trợ soạn nếu chưa có).
3. Quy trình chia tài sản vợ chồng công chứng thông qua hợp đồng chia tách nhà đất
3.1 Soạn thảo văn bản thỏa thuận chia tài sản
Vợ chồng cùng thỏa thuận nội dung phân chia: ai sở hữu phần nào, diện tích bao nhiêu, trách nhiệm kê khai thuế và nghĩa vụ tài chính.
3.2 Ký văn bản thỏa thuận tại tổ chức hành nghề công chứng
Hai bên cùng ký trước mặt công chứng viên. Công chứng viên có nghĩa vụ:
Kiểm tra tính hợp pháp giấy tờ.
Giải thích quyền, nghĩa vụ, hậu quả pháp lý.
Chứng nhận văn bản thỏa thuận chia tài sản.
3.3 Thực hiện kê khai thuế, lệ phí trước bạ và sang tên
Nếu chia cho vợ/chồng thì được miễn thuế TNCN theo Điều 4 Luật Thuế TNCN 2007.
Làm thủ tục đăng ký biến động đất đai tại Văn phòng đăng ký đất đai để cấp sổ đỏ theo phần tài sản mới được chia.
4. Ví dụ minh họa về chia tài sản vợ chồng công chứng
4.1 Tình huống minh họa
Anh A và chị B kết hôn năm 2010, cùng đứng tên sổ đỏ nhà đất 200m². Năm 2023, anh chị thỏa thuận chia tài sản để mỗi người đứng tên riêng 100m².
Anh chị soạn thảo thỏa thuận chia tài sản chung vợ chồng về nhà đất.
Hai bên đến Văn phòng công chứng quận X để ký công chứng.
Sau đó, anh A và chị B nộp hồ sơ sang tên tại Văn phòng đăng ký đất đai.
Mỗi người được cấp sổ đỏ riêng 100m² theo thỏa thuận.
Nhờ thực hiện chia tài sản vợ chồng công chứng đầy đủ, anh chị tránh được tranh chấp sau này, dễ dàng định đoạt phần đất riêng (bán, cho tặng, thế chấp).
4.2 Tình huống không công chứng – rủi ro
Trường hợp khác, vợ chồng anh C tự lập giấy tay chia nhà đất mà không công chứng. Khi anh C bán phần đất “đã chia” cho người khác, cơ quan công chứng từ chối chứng nhận vì giấy tay không có giá trị pháp lý. Người mua mất thời gian, tiền bạc do hợp đồng bị vô hiệu.
>>> Xem thêm: Bí quyết tiết kiệm thời gian khi làm dịch thuật công chứngcho giấy tờ du học
5. Lưu ý quan trọng
Chia tài sản nhà đất bắt buộc công chứng thì mới có giá trị pháp lý.
Chỉ nên thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng uy tín, công chứng viên có kinh nghiệm.
Cần kiểm tra trước quy hoạch, nghĩa vụ tài chính để tránh bị từ chối đăng ký sang tên.
Ghi rõ thỏa thuận về nghĩa vụ thanh toán thuế, lệ phí trước bạ, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên sau khi chia tài sản.
Việc chia tài sản vợ chồng công chứng, đặc biệt đối với tài sản là nhà đất, là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo thỏa thuận chia tách có hiệu lực pháp luật, tránh tranh chấp và tạo cơ sở sang tên phần đất riêng cho mỗi bên. Vợ chồng cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, tuân thủ quy định công chứng và thực hiện thủ tục đăng ký biến động đúng trình tự để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Công chứng ngoài trụ sở, tại nhà riêng miễn phí
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Hotline: 09.66.22.7979 hoặc 0935.669.669
Địa chỉ: số 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
