Công chứng hay chứng thực: lựa chọn nào tốt hơn cho văn bản thỏa thuận tài sản riêng?
Công chứng và chứng thực tài sản riêng là hai phương thức xác lập tính pháp lý cho các văn bản ghi nhận thỏa thuận tài sản giữa vợ và chồng. Việc chọn hình thức nào ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu lực của văn bản và khả năng được pháp luật bảo vệ khi xảy ra tranh chấp. Bài viết dưới đây sẽ phân tích kỹ lưỡng ưu nhược điểm của từng hình thức, căn cứ pháp luật liên quan, đồng thời đưa ra lời khuyên phù hợp với từng tình huống cụ thể.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng tại Hà Nội hỗ trợ công chứng mua bán nhà đất nhanh chóng.
1. Tài sản riêng và thỏa thuận tài sản riêng là gì?
1.1. Khái niệm tài sản riêng
Theo Điều 43 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản riêng của vợ hoặc chồng bao gồm:
Tài sản có trước khi kết hôn
Tài sản được tặng cho riêng, được thừa kế riêng trong thời kỳ hôn nhân
Tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu cá nhân
Tài sản được chia riêng trong thời kỳ hôn nhân
Tài sản được hình thành từ tài sản riêng
1.2. Thỏa thuận xác lập tài sản riêng
Vợ chồng có thể lập văn bản thỏa thuận xác định tài sản là riêng hay chung theo quy định tại Điều 47 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:
“Trước khi kết hôn, vợ chồng có quyền thỏa thuận xác lập chế độ tài sản theo luật định hoặc thỏa thuận khác phù hợp pháp luật. Thỏa thuận phải được lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.”
Như vậy, văn bản thỏa thuận tài sản riêng bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực để có giá trị pháp lý.
>>> Xem thêm: Chứng thực chữ ký cần những giấy tờ gì? Xem ngay để chuẩn bị đầy đủ!
2. Phân biệt công chứng và chứng thực tài sản riêng
2.1. Công chứng là gì?
Công chứng là việc công chứng viên tại phòng công chứng hoặc văn phòng công chứng chứng nhận tính hợp pháp và xác thực của hợp đồng, giao dịch dân sự. Văn bản được công chứng có giá trị pháp lý cao, đảm bảo cả về hình thức và nội dung.
2.2. Chứng thực là gì?
Chứng thực là việc cơ quan có thẩm quyền (thường là UBND xã/phường, phòng tư pháp) xác nhận chữ ký của người lập văn bản, nhằm chứng minh người đó tự nguyện ký và chịu trách nhiệm về nội dung.
2.3. So sánh chi tiết giữa công chứng và chứng thực tài sản riêng
Cơ quan thực hiện: Công chứng được thực hiện bởi Phòng công chứng hoặc Văn phòng công chứng. Chứng thực được thực hiện bởi UBND cấp xã hoặc phòng tư pháp.
Người thực hiện: Công chứng do công chứng viên thực hiện. Chứng thực do công chức tư pháp – hộ tịch thực hiện.
Về thẩm định nội dung: Công chứng viên kiểm tra nội dung văn bản, đảm bảo tính pháp lý, hợp lệ. Chứng thực không kiểm tra nội dung mà chỉ xác nhận chữ ký đúng là của người lập văn bản.
Giá trị pháp lý: Công chứng có giá trị cao hơn, được pháp luật công nhận cả về hình thức và nội dung. Chứng thực chủ yếu xác định chữ ký, ít ràng buộc pháp lý nếu xảy ra tranh chấp.
Mức độ phù hợp với văn bản thỏa thuận tài sản riêng: Công chứng rất phù hợp, đặc biệt với tài sản có giá trị lớn như bất động sản. Chứng thực chỉ nên áp dụng với các văn bản đơn giản, tài sản giá trị nhỏ.
Chi phí thực hiện: Công chứng có chi phí cao hơn chứng thực. Chứng thực chi phí thấp hơn, quy trình đơn giản.
3. Công chứng và chứng thực tài sản riêng: chọn hình thức nào?
3.1. Khi nào nên chọn công chứng?
Khi nội dung văn bản phức tạp, có nhiều điều khoản cam kết, ràng buộc.
Khi tài sản có giá trị lớn như nhà đất, ô tô.
Khi muốn phòng ngừa tranh chấp và có căn cứ vững chắc tại Tòa án nếu có kiện tụng.
Ví dụ thực tế: Anh Minh và chị Hà thỏa thuận căn nhà do chị Hà được tặng sau khi kết hôn là tài sản riêng. Cả hai đến văn phòng công chứng Nguyễn Huệ lập văn bản công chứng. Sau đó, khi có tranh chấp, văn bản công chứng được tòa công nhận có giá trị pháp lý đầy đủ.
3.2. Khi nào có thể chọn chứng thực?
Khi văn bản đơn giản, nội dung rõ ràng, không có ràng buộc nhiều.
Khi tài sản không có giá trị lớn và ít nguy cơ xảy ra tranh chấp.
Khi muốn tiết kiệm chi phí và thời gian thực hiện.
Ví dụ thực tế: Vợ chồng anh Tuấn – chị Lan có thỏa thuận chiếc xe máy đứng tên chị Lan là tài sản riêng. Họ đến UBND phường để chứng thực chữ ký trên văn bản. Trong trường hợp này, chứng thực là phù hợp và đủ điều kiện pháp lý.
4. Rủi ro nếu không công chứng hoặc chứng thực văn bản thỏa thuận tài sản riêng
Văn bản không có giá trị pháp lý trước pháp luật.
Khó chứng minh tài sản là riêng nếu ly hôn hoặc xảy ra tranh chấp.
Bên thứ ba như ngân hàng, người mua tài sản không được bảo vệ nếu phát sinh vấn đề pháp lý.
Theo khoản 2 Điều 47 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, nếu văn bản không được công chứng hoặc chứng thực, thỏa thuận tài sản riêng sẽ không có hiệu lực đối với bên thứ ba.
Công chứng và chứng thực tài sản riêng đều là các phương thức hợp pháp để ghi nhận thỏa thuận tài sản giữa vợ và chồng. Tuy nhiên, việc lựa chọn hình thức nào cần căn cứ vào giá trị tài sản, độ phức tạp của văn bản, cũng như khả năng phát sinh tranh chấp.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
