So sánh thế chấp và cầm cố – Lựa chọn nào an toàn hơn?
Thế chấp tài sản và cầm cố là hai hình thức bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự phổ biến theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ sự khác biệt giữa hai phương thức này và nên chọn cách nào khi vay hoặc cho vay. Bài viết dưới đây sẽ so sánh thế chấp và cầm cố một cách chi tiết, minh họa bằng ví dụ thực tế và đưa ra phân tích về lựa chọn an toàn hơn trong từng trường hợp.
>>> Xem thêm: Tại sao mọi giao dịch lớn đều cần có sự đồng hành của văn phòng công chứng?
1. Căn cứ pháp lý về thế chấp tài sản và cầm cố
Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 309 đến Điều 316: Quy định về cầm cố tài sản
Điều 317 đến Điều 327: Quy định về thế chấp tài sản
Nghị định 21/2021/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết về đăng ký biện pháp bảo đảm.
2. Khái niệm và bản chất pháp lý
2.1 Thế chấp tài sản là gì?
Theo Điều 317 BLDS 2015, thế chấp tài sản là việc một bên (bên thế chấp) dùng tài sản thuộc quyền sở hữu của mình để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ, nhưng không giao tài sản cho bên nhận thế chấp.
Ví dụ minh họa: Anh A vay ngân hàng 1 tỷ đồng và thế chấp sổ đỏ căn nhà đang ở. Ngân hàng không giữ nhà hay sổ đỏ bản gốc, nhưng được đăng ký giao dịch bảo đảm tại Văn phòng đăng ký đất đai. Trong thời hạn vay, anh A vẫn sinh sống trong nhà.
Theo Điều 309 BLDS 2015, cầm cố tài sản là việc một bên (bên cầm cố) giao tài sản di động cho bên nhận cầm cố để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ.
Ví dụ minh họa: Chị B cầm cố chiếc xe máy cho tiệm cầm đồ để vay 30 triệu đồng. Xe sẽ được bên tiệm giữ cho đến khi chị B trả nợ. Nếu không trả đúng hạn, xe có thể bị bán để thu hồi nợ.
Về loại tài sản: Thế chấp áp dụng cho bất động sản, tài sản gắn liền với đất và một số loại động sản có đăng ký quyền sở hữu. Cầm cố chỉ áp dụng cho tài sản động sản như xe máy, vàng, trang sức…
Về quyền quản lý tài sản: Trong thế chấp, người thế chấp vẫn được sử dụng tài sản. Trong cầm cố, tài sản phải được giao cho bên nhận cầm cố giữ.
Về thủ tục đăng ký: Thế chấp phải đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền (ví dụ: Văn phòng đăng ký đất đai). Cầm cố không bắt buộc phải đăng ký, trừ một số trường hợp pháp luật yêu cầu.
Về độ phức tạp: Thế chấp phức tạp hơn vì cần công chứng, đăng ký. Cầm cố đơn giản hơn, thường chỉ cần thỏa thuận giữa hai bên.
Về tính minh bạch và an toàn pháp lý: Thế chấp minh bạch, được pháp luật bảo vệ rõ ràng hơn. Cầm cố có thể rủi ro nếu không lập văn bản đầy đủ hoặc mất mát tài sản trong quá trình giữ hộ.
Về đối tượng sử dụng: Thế chấp phù hợp với các giao dịch lớn như vay ngân hàng, vay mua nhà. Cầm cố thường áp dụng trong các giao dịch dân sự nhỏ, vay ngắn hạn.
>>> Xem thêm: Những quy định mới nhất về công chứng hợp đồng thế chấp bạn cần nắm rõ: công chứng hợp đồng thế chấp.
4. Lựa chọn nào an toàn hơn?
4.1 Với bên cho vay
Thế chấp tài sản an toàn hơn vì có sự đăng ký giao dịch bảo đảm, công chứng và pháp lý rõ ràng. Nếu xảy ra tranh chấp, bên cho vay có thể dễ dàng chứng minh quyền xử lý tài sản.
Trong khi đó, cầm cố đơn giản nhưng dễ gặp rủi ro, đặc biệt nếu không có hợp đồng rõ ràng hoặc giao dịch chỉ dựa vào lòng tin.
4.2 Với bên vay
Nếu muốn giữ tài sản để sử dụng trong thời gian vay và thực hiện một giao dịch lớn như vay ngân hàng, nên chọn thế chấp. Ngược lại, nếu cần tiền gấp, thời gian vay ngắn và có tài sản động sản dễ giao nhận, cầm cố là lựa chọn thuận tiện hơn.
5. Lưu ý khi thực hiện thế chấp hoặc cầm cố
5.1 Về hình thức thế chấp tài sản
Thế chấp bất động sản phải lập thành văn bản, công chứng và đăng ký theo Điều 167 Luật Đất đai 2013.
Cầm cố tài sản nên lập giấy biên nhận, ghi rõ thông tin người cầm cố, tài sản, giá trị, thời hạn và các quyền, nghĩa vụ liên quan.
5.2 Về xử lý tài sản
Khi bên vay không trả đúng hạn, bên nhận bảo đảm có quyền xử lý tài sản theo Điều 299 BLDS 2015. Việc xử lý phải được thực hiện theo đúng trình tự pháp luật, thông báo trước cho bên vay và ưu tiên thanh toán các nghĩa vụ phát sinh.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
