Không đóng BHXH bắt buộc: doanh nghiệp đối mặt rủi ro pháp lý nào?
Tình trạng doanh nghiệp không đóng BHXH hoặc đóng không đầy đủ cho người lao động vẫn diễn ra phổ biến, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi an sinh của họ. Bên cạnh việc làm phát sinh tranh chấp lao động, hành vi này còn khiến doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều chế tài pháp lý nặng nề. Trong bối cảnh cơ quan BHXH ngày càng tăng cường thanh tra, việc nắm rõ các rủi ro pháp lý trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Bài viết dưới đây phân tích khung pháp lý hiện hành và những hậu quả mà doanh nghiệp có thể gánh chịu khi vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc.
>>> Xem thêm: Có thể ủy quyền cho người thân đếnvăn phòng công chứng thay mình không?
1. Nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc của doanh nghiệp theo pháp luật hiện hành
Theo “Điều 168 Bộ luật Lao động 2019”, người sử dụng lao động có trách nhiệm tham gia BHXH bắt buộc cho người lao động ngay từ thời điểm giao kết hợp đồng lao động có thời hạn từ 1 tháng trở lên. Đồng thời, “Điều 2 Luật BHXH 2014” quy định rõ các nhóm lao động thuộc diện bắt buộc phải tham gia BHXH, bao gồm cả hợp đồng không xác định thời hạn, xác định thời hạn và hợp đồng mùa vụ.
2. Các rủi ro pháp lý doanh nghiệp phải đối mặt khi không đóng BHXH
2.1. Bị truy thu toàn bộ số tiền chưa đóng, chậm đóng và tiền lãi
Cơ quan BHXH sẽ truy thu cả phần doanh nghiệp và người lao động, kèm theo tiền lãi theo “Điều 38 Luật BHXH 2014”. Mức lãi truy nộp được tính theo lãi suất đầu tư quỹ BHXH từng thời điểm, khiến tổng số tiền doanh nghiệp phải trả tăng rất lớn.
2.2. Bị xử phạt vi phạm hành chính
Theo “Nghị định 12/2022/NĐ-CP”, mức phạt với hành vi không tham gia BHXH bắt buộc có thể lên đến 75 triệu đồng với tổ chức, tùy theo thời gian và số lượng người lao động bị vi phạm.
Ngoài tiền phạt, doanh nghiệp còn bị buộc:
Truy đóng đầy đủ.
Nộp số tiền lãi tương ứng.
Khôi phục quyền lợi BHXH cho người lao động.
>>> Xem thêm: Cách đánh giá giá trị tài sản trước khi công chứng Di chúc
2.3. Nguy cơ bị xử lý hình sự
Nếu doanh nghiệp cố tình trốn đóng BHXH, với số tiền lớn hoặc đã bị xử phạt hành chính mà vẫn tái phạm, hành vi này có thể cấu thành tội phạm theo “Điều 216 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017”. Hình phạt bao gồm:
Phạt tiền từ 50 triệu đến 1 tỷ đồng;
Hoặc phạt tù người đại diện theo pháp luật từ 6 tháng đến 3 năm (tùy mức độ).
2.4. Tác động tiêu cực đến hồ sơ pháp lý và uy tín doanh nghiệp
Việc không tham gia BHXH có thể gây:
Khó khăn trong thủ tục đấu thầu;
Bị từ chối hồ sơ vay ngân hàng;
Bị đánh giá rủi ro cao khi thanh – kiểm tra;
Tổn hại nghiêm trọng đến thương hiệu nhà tuyển dụng.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn lập văn bản “khai nhận di sản” trong thừa kế
2.5. Phát sinh tranh chấp lao động và nguy cơ bồi thường
Người lao động bị thiệt hại do không được hưởng chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động… có quyền:
Khiếu nại đến thanh tra lao động;
Khởi kiện ra Tòa án theo “Điều 188 Bộ luật Lao động 2019”;
Yêu cầu bồi thường thiệt hại thực tế.
>>> Xem thêm: Phân tích chi tiết ưu – nhược điểm khi thuêdịch vụ sổ đỏ trọn gói
3. Người lao động cần làm gì khi phát hiện doanh nghiệp không đóng BHXH?
3.1. Yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thông tin đóng BHXH
Người lao động có quyền yêu cầu công ty cung cấp thông tin đóng BHXH theo “Điều 18 Luật BHXH 2014”.
3.2. Tự tra cứu quá trình đóng BHXH
Người lao động có thể kiểm tra qua:
Cổng BHXH Việt Nam;
Ứng dụng VssID;
Tổng đài BHXH.
3.3. Khiếu nại hoặc tố cáo
Có thể gửi đơn đến:
Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội;
Cơ quan BHXH;
Hoặc khởi kiện ra Tòa án nhân dân theo thủ tục tranh chấp lao động cá nhân.
4. Biện pháp tuân thủ dành cho doanh nghiệp
Doanh nghiệp có thể hạn chế rủi ro bằng cách:
Thiết lập quy trình đối chiếu BHXH hàng tháng;
Kiểm soát hợp đồng lao động ngay từ lúc ký để đưa đúng đối tượng vào danh sách đóng;
Lập kế hoạch tài chính đảm bảo nguồn quỹ BHXH;
Thực hiện quyết toán thường xuyên với cơ quan BHXH.
Kết luận
Hành vi không đóng BHXH không chỉ gây thiệt hại cho người lao động mà còn đem lại nhiều rủi ro pháp lý nghiêm trọng cho doanh nghiệp, bao gồm truy thu, xử phạt hành chính, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự. Việc tuân thủ quy định BHXH không chỉ là nghĩa vụ mà còn là giải pháp bảo vệ uy tín và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Người lao động khi phát hiện vi phạm cần chủ động kiểm tra, khiếu nại và yêu cầu bảo vệ quyền lợi theo đúng trình tự pháp luật.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
