Ở nhờ đất tranh chấp: Có được công chứng hợp đồng không?
Trong thực tế, nhiều trường hợp giữa người thân, bạn bè hoặc đối tác phát sinh nhu cầu lập hợp đồng ở nhờ đất để tránh tranh chấp sau này. Tuy nhiên, một vấn đề gây băn khoăn là: Nếu đất đang tranh chấp thì có công chứng hợp đồng ở nhờ được không?.
Bài viết này sẽ phân tích dựa trên quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Đất đai 2013 (sửa đổi, bổ sung năm 2018), đồng thời đưa ra ví dụ minh họa để bạn đọc hiểu rõ hơn.
1. Cơ sở pháp lý về công chứng hợp đồng ở nhờ đất tranh chấp
Theo Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng ở nhờ đất được coi là một dạng hợp đồng mượn tài sản. Nội dung cơ bản là bên cho mượn (chủ sở hữu quyền sử dụng đất) cho bên mượn sử dụng đất mà không phải trả tiền.
Tuy nhiên, để xác định tính hợp pháp của việc công chứng hợp đồng ở nhờ đất tranh chấp, cần căn cứ thêm vào Luật Đất đai 2013 (sửa đổi, bổ sung 2018) và Luật Công chứng 2014.
Điều 188 Luật Đất đai 2013 quy định: Người sử dụng đất chỉ được thực hiện quyền cho thuê, chuyển nhượng, thế chấp, tặng cho… khi đất không có tranh chấp.
Khoản 1 Điều 37 Luật Công chứng 2014 cũng nêu: Công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu hồ sơ, giấy tờ có căn cứ cho thấy tài sản liên quan đang có tranh chấp.
Như vậy, đất đang tranh chấp sẽ không đủ điều kiện để công chứng hợp đồng ở nhờ đất.
2. Công chứng hợp đồng ở nhờ đất tranh chấp có được chấp nhận không?
2.1. Trường hợp đất đang có tranh chấp
Nếu thửa đất đang được cơ quan nhà nước thụ lý giải quyết tranh chấp (ví dụ đang có đơn khởi kiện, đang được UBND hoặc Tòa án xem xét), thì:
Văn phòng công chứng sẽ từ chối công chứng hợp đồng ở nhờ đất tranh chấp.
Hợp đồng ở nhờ nếu được lập bằng văn bản riêng chỉ có thể coi là chứng cứ giữa các bên, nhưng không có giá trị pháp lý công chứng.
2.2. Trường hợp đất chưa có tranh chấp chính thức
Nếu mới chỉ có mâu thuẫn miệng, chưa có văn bản khởi kiện hoặc chưa bị cơ quan có thẩm quyền thụ lý, thì về mặt nguyên tắc:
Văn phòng công chứng vẫn có thể xem xét công chứng, nhưng họ có quyền từ chối nếu có dấu hiệu nghi ngờ đất đang tranh chấp.
Điều này nhằm bảo đảm an toàn pháp lý cho hợp đồng và tránh phát sinh rủi ro sau này.
3. Ví dụ minh họa thực tế về công chứng hợp đồng ở nhờ đất tranh chấp
Ví dụ: Ông A là chủ sở hữu thửa đất, có sổ đỏ hợp pháp. Ông A cho bạn là B ở nhờ trên mảnh đất đó và muốn lập hợp đồng có công chứng để đảm bảo. Tuy nhiên, cùng lúc đó, ông C (em trai ông A) nộp đơn khởi kiện ra Tòa, cho rằng đất này là tài sản chung của gia đình.
Trường hợp này, Văn phòng công chứng sẽ không công chứng hợp đồng cho ông A và B, vì đất đang trong tình trạng tranh chấp.
Nếu hai bên vẫn lập hợp đồng mà không công chứng, thì khi tranh chấp xảy ra, hợp đồng đó chỉ được coi là tài liệu chứng minh chứ không ràng buộc người thừa kế hay các bên liên quan.
4. Giải pháp khi muốn công chứng hợp đồng ở nhờ đất đang tranh chấp
Để tránh rủi ro, các bên nên:
Chờ cơ quan có thẩm quyền giải quyết xong tranh chấp, sau đó mới tiến hành công chứng hợp đồng.
Trong thời gian chờ đợi, có thể lập văn bản thỏa thuận ở nhờ có chữ ký của các bên, có người làm chứng để bảo đảm phần nào quyền lợi.
Nếu cần thiết, có thể yêu cầu Tòa án công nhận thỏa thuận trong quá trình giải quyết vụ án, để tăng tính pháp lý.
Tóm lại, theo quy định pháp luật hiện hành, công chứng hợp đồng này là không được phép. Chỉ khi đất có giấy tờ hợp pháp, không tranh chấp, không bị kê biên, mới có thể công chứng hợp đồng. Do đó, để tránh tranh chấp và bảo vệ quyền lợi, các bên cần xác minh tình trạng pháp lý của thửa đất trước khi yêu cầu công chứng hợp đồng ở nhờ.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
